Ode aan Rudolf Steiner – een bruggenbouwer naar de geestelijke wereld

Eind april kwam mijn vriend Jochem mij opzoeken in Zwitserland. Nadat ik mijn tuinwerkzaamheden bij Schloss Glarisegg had afgerond, vond ik het fijn om samen met hem op ontdekkingstocht te gaan. We besloten naar Dornach, vlak bij Bazel, te rijden om daar het Goetheanum te bezoeken. We voelden allebei de impuls om dit bijzondere bouwwerk, ontworpen door Rudolf Steiner, met eigen ogen te bekijken en de sfeer en unieke architectuur te ervaren. Het Goetheanum is het internationale centrum voor de antroposofie, waar regelmatig cursussen en conferenties plaatsvinden.

Nu, honderd jaar na de dood van Steiner, wandel ik rond in het sfeervolle Goetheanum. Wat een geschenk om nog meer te ontdekken over het leven en de inzichten van Steiner. Net als ik was hij echt een natuurmens. In de natuur ervoer hij een diepe geborgenheid. Hij voelde zich daar thuis. Hoe herkenbaar voor mij. Als natuurmens ben ik eigenlijk meer gericht op de schoonheid van de natuur dan dat ik mij aangetrokken voel tot kunst en cultuur. Het werk van Rudolf Steiner is voor mij echter een duidelijke uitzondering. Ik voel namelijk dat zijn werk is geïnspireerd door de geestelijke wereld.

Als kind voelde ik mij al thuis op de vrije school. Gelukkig kozen mijn ouders voor een Rudolf Steinerschool. Je merkt zeker dat er een bepaalde sfeer hangt binnen het vrijeschoolonderwijs. Die sfeer was voor mij ook herkenbaar bij het Goetheanum. Het is een sfeer die niet helemaal in woorden te vangen is, maar waarin ik mij zeker prettig voel. Ik voelde deze sfeer niet alleen in het Goetheanum zelf, maar ook in de hele omliggende wijk, die duidelijk antroposofische invloeden heeft. Daarnaast zie je dat in deze wijk de natuur de ruimte krijgt. Dat ik ook hier de koninginnenpage zag rondfladderen, vond ik een mooi teken.

Rudolf Steiner heeft in zijn leven een gigantisch werk verzet. Hij ontving vanuit de geestelijke wereld een grote stroom aan inzichten, die hij deelde in vele lezingen. Stel je voor: maar liefst 6000 lezingen, zonder ooit dezelfde te herhalen. Dit enorme werk is gebundeld in zo’n 320 boeken. Behoorlijk indrukwekkend als je erbij stilstaat. Zelf vind ik het al heel wat om één verhaaltje vanuit geestelijke afstemming te schrijven. Steiner was niet slechts een kanaal voor de geestelijke wereld, maar ook de stichter van een nieuwe cultuur. Een cultuur die werkelijk gezond is en harmonie brengt op aarde. Zou het niet mooi zijn als we zijn inzichten nog meer zouden toepassen? Dan zou het leven op aarde veel harmonieuzer aanvoelen.

Het is niet de bedoeling om het werk van Rudolf van A tot Z te lezen en te bestuderen – dat is haast onbegonnen werk. Je kunt je wel afvragen: wat is nu het wezenlijke? Wat is de kern van Steiners boodschap voor mij? Wat resoneert voor mij? Mijn vriend Jochem, onderwijskundige van beroep, interesseert zich vooral voor Steiners vernieuwingen in het onderwijs. Zo kan iedereen iets uit zijn werk halen om zich verder in te verdiepen.

Mijn eigen interesse gaat vooral uit naar de inzichten die Steiner deelde over de geestelijke wereld en hoe we de hogere mens in onszelf kunnen wekken. In ieder mens sluimeren vermogens die in potentie aanwezig zijn, maar die we dienen te wekken. Dit ontwaken is een natuurlijk proces – een proces dat je kunt tegenwerken of toelaten.

Wat is voor mij het wezenlijke? Ik zou het omschrijven als: je bewust verbinden met de geestelijke wereld. We zijn als mens in slaap gevallen. We zijn vergeten wie we werkelijk zijn. De eerste verbinding die we dienen te herstellen, is de verbinding met het ‘Ik ben’. Je zou dit ook je hogere zelf of je goddelijke kern kunnen noemen – vele namen en labels die wijzen naar hetzelfde. Steiner spreekt over het sterven van het ‘lagere ik’ en de geboorte van het hogere Ik. Ook wel aangeduid als het Christusbewustzijn.

Wat is dan dit Christusbewustzijn? In mijn eigen woorden is dat de zuivere Liefde. Zelfs maar een glimp opvangen van die zuivere Liefde voelt overweldigend krachtig. Je staat letterlijk te knikken op je knieën. Bij zo’n glimp van de Liefde voel je: ja, dit is het! Hoe kon ik dit ooit vergeten? Wij zijn die Liefde. Die verbinding met je kern voelt als thuiskomen.

Een tendens van de samenleving is echter dat we steeds meer wegzakken in het vergeten van wie we werkelijk zijn. Dit gaat zo ver dat we zelfs gaan denken dat we slechts een lichaam zijn. Steiner spreekt hier over de Ahrimanische krachten, die ons steeds meer verleiden om de mens alleen te zien als een fysiek lichaam, en niet als een wezen bestaande uit lichaam, ziel en geest.

Dit verhaaltje is mijn ode aan deze bijzondere mens. Steiners inzichten helpen ons verder in onze bewustzijnsgroei – zodat wij ons weer herinneren wat we vergeten zijn, en we ons opnieuw bewust verbinden met de geestelijke wereld. Steiners leven was een leven van dienstbaarheid. Dienstbaarheid is liefde in actie. De Christusimpuls wekt de hogere mens in ons. Het is nu de tijd van ontwaking. Het ontwaken van de mens is gaande. Hoe mooi en intens dat wij dit mogen meemaken!

Voel jij ook de interesse om je meer te verdiepen in het werk en leven van Rudolf Steiner? Dan raad ik je aan om te beginnen met het boek van Hans Stolp: Rudolf Steiner, stichter van een nieuwe cultuur. Een heel toegankelijk boek.